Jakob Kroeker/Kröker (1872-1948)
Jakob Kroeker of Kröker (1872-1948) was een Rusland-Duitse mennonietische opwekkingsprediker, theologische auteur en dichter.
Hij werd op 31-10-1872 geboren in Gnadenthal aan de rivier Molotschna in Zuid-Rusland, een nederzetting van de mennonieten. In 1881 verhuisde hij met zijn ouders naar het schiereiland de Krim, waar het nieuwe mennonietendorp Spat gesticht werd. Na een opleiding tot onderwijzer aan een privéschool gevolgd te hebben, werd hij al op negentienjarige leeftijd leraar in Menlertschik, een dochterkolonie van Spat. Hij studeerde vier jaar aan het baptisten predikersseminarium in Hamburg, de eerste twee jaar in gezelschap van zijn jonge vrouw, Anna Langemann (zij kregen samen elf kinderen).
Het was vanwege de gezondheidstoestand van zijn vrouw niet mogelijk om te gaan arbeiden in de evangelisatiedienst in afgelegen gebieden, waarop hij wel gehoopt had. Daarom keerde hij terug naar de Krim, waar hij spoedig prediker werd en als oudste van de gemeente werd
ingezegend.
Samen met oudste D. Dürksen werd Kroeker mennonietisch rondreizend prediker in Zuid-Rusland. Op zijn uitge-
strekte reizen maakte hij kennis met de Bijbelgetrouwe opwekkingsbeweging onder de Russen die de verzamelnaam
Stundismus’ kreeg (een bijeenkomst voor christelijke gemeenschap werd ‘Stunde’ genoemd, hetzelfde woord als ons
Oudnederlandse woord ‘stonde’, ‘uur’).
In 1903 richtte Kroeker met zijn neef Abraham Kroeker het eerste mennonietische tijdschrift in Rusland op, de
‘Friedensstimme’. Ook kwam het tot jaarlijkse uitgave van een christelijke scheurkalender. In 1906 verhuisde hij naar
Halbstad aan de rivier Molotschna in Oekraïne, een mennonietische kolonie. Hier begon hij boeken te schrijven
(in het Duits en het Russisch) en richtte hij met Heinrich Braun, David Isaak en Abraham Kroeker een drukkerij
met boekbinderij op, evenals de eerste mennonietische uitgeverij Raduga (Regenboog). Van zijn hand verscheen
onder andere ‘Das lebendige Wort’, een veertiendelig commentaar op het Oude Testament. Schoolleraren werden
toegerust en Bijbelcursussen gegeven.
Kroeker had een gezegende ontmoeting met dr. Friedrich Wilhelm Baedeker, waardoor hij toegang kreeg tot de
kringen van de Russische adel in Petersburg (tegenwoordig Leningrad) die de opwekkingsbeweging toegedaan
waren. In 1910 verhuisde hij naar Wernigerode am Harz in Duitsland.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog evangeliseerde Kroeker samen met de gereformeerde pastor Walter Ludwig Jack in Russische krijgsgevangenenkampen. Ook daar vonden opwekkingen plaats en werden Bijbelcursussen gegeven. Na hun terugkeer naar Rusland werden veel Russen die in de kampen tot bekering waren gekomen, fakkeldragers van opwekking in hun vaderland.
In 1920 richtte Kroeker in samenwerking met Jack de missiebond ‘Licht in het oosten’ op, waarvan hij tot 1945 directeur was. Het hoofddoel van deze bond was de opleiding van Russische predikers aan een seminarium in Wernigerode. Hij bleef zeer actief als auteur en rondreizend prediker.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de missiearbeid heropgericht in Stuttgart-Mühlhausen. Daar stierf Kroeker op 12-12-1948. Op zijn grafsteen staat: ‘Wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomende’ (Hebr. 13:14).
Uit: Die Krim war unsere Heimat, door Martin Durksen, die op zijn beurt heeft geput uit: Sie wiesen auf Jesus, door Arno Pagel
Jakob Kroekers biografie heet Ein Reiches Leben, door Maria Kroeker
Heer’, een oog dat U slechts ziet
Joh. de Heer: nr. 797
Duits origineel: Herr, ein Auge
1. Heer’, een oog dat U slechts ziet,
en een hart dat liefde biedt;
ook een schouder die daar schraagt
en een hand die lasten draagt
en die ’t offeren bemint;
geef, o Heer, dat aan Uw kind!
2. Dat mijn mond van U getuig’
en mijn wil zich altijd buig’.
Geef m’ een oor, Heer’, voor Uw Woord
en dat Uwe stemme hoort,
als het ruisen van de wind.
Dat begeert van U Uw kind!
3. Een geloof dat niet vergaat,
als elk steunsel wankel staat;
en een moed die onversaagd
grote dingen met U waagt.
Voeten die U volgen, Heer’!
Dat verlangt Uw kind zozeer!
4. Ook een vaste hoop die wacht
tot de lange, donk’re nacht
voor de morgenstond verdwijnt,
als Uw grote dag verschijnt.
Dat begeert Uw kind van U;
amen, Heiland, geef ’t mij nu!
Is uwe lamp wel brandend
1. Is uwe lamp wel brandend,
is ’t olievat gevuld?
Zijt g’ op de Bruigom wachtend,
in ’t feestgewaad gehuld?
Weet dat Zijn ure nadert,
de roep schalt in de nacht;
welzalig hij die dienend
de komst des Heeren wacht.
2. Is uwe lamp wel brandend,
is ’t olievat gevuld?
Zijt g’ op de Bruigom wachtend,
in feestgewaad gehuld?
’t Is thans geen tijd tot slapen,
Gij maagden, op! ontwaakt!
Hoe kunt gij thans nog sluim’ren
waar ’t heil des Heeren naakt?
3. Is uwe lamp wel brandend,
is ’t olievat gevuld?
Zijt g’ op de Bruigom wachtend,
in feestgewaad gehuld?
Komt, wilt niet langer aarz’len!
Zijn komst is reeds in ’t zicht.
Het is de wil uws Meesters,
dat g’ Hem begroet in ’t licht.
4. Is uwe lamp wel brandend,
is ’t olievat gevuld?
Zijt g’ op de Bruigom wachtend,
in feestgewaad gehuld?
Niet langer kracht verspillen
met broedertwist en strijd;
blijft in de liefd’ en eenheid
voor Jezus’ komst bereid!
5. Is uwe lamp wel brandend,
is ’t olievat gevuld?
Zijt g’ op de Bruigom wachtend,
in feestgewaad gehuld?
Gaat uit in struik en heggen,
roept ’t uit in woord en lied:
‘Dorst gij naar ’t levend water?
Komt, drinkt en neemt om niet!’
Das Größte kann vollbringen, wer auf den Knien ringt
Heiliges Ringen
1. Das Größte kann vollbringen, wer auf den Knien ringt,
wer auch in Nacht und Kerker noch Dankespsalmen singt.
Er weiß, daß Gottes Wege nie enden in der Nacht
und daß nach Sturm und Wetter die Frühlingssonne lacht.
Und will ihn fast erdrücken so manche Last und Not,
auf seinen Knien findet er Trost bei seinem Gott.
2. Hier hört er Quellen rauschen von ewig junger Kraft,
hier sieht er Gott am Werke, der ewig Neues schafft.
Daher mit neuem Hoffen füllt hier sich seine Brust;
er wird sich seines Dienstes wie nie zuvor bewußt.
Mit klarem Blick und Ziele läßt er sein Kämmerlein:
Er hat mit Gott geredet! Sein Dienst wird Segen sein.
Heilig worstelen
1. Het grootste kan volbrengen wie op de knieën worstelt,
die ook in nacht en kerker nog dankpsalmen zingt.
Hij weet dat Gods wegen niet eindigen in de nacht
en dat na storm en noodweer de voorjaarszon hem toelacht.
En al drukt hem nog zoveel last en nood terneer,
op zijn knieën vindt hij troost bij zijn God.
2. Hier hoort hij bronnen ruisen van eeuwig jonge kracht,
hier ziet hij God aan het werk, Die iets eeuwig nieuws schept.
Daarom, met nieuwe hoop vult zich hier zijn boezem;
hij wordt zich zijn dienst als nooit tevoren bewust.
Met heldere blik en een duidelijk doel verlaat hij zijn kamertje:
hij heeft met God gesproken! Zijn dienst zal met zegen zijn.